Tip 2 Diyabette Epoksieikosatrienoik Asit Metabolizmasının İncelenmesi


Yazıcı C. (Danışman (Yürütücü Gerçek Kişi Olan Projede)), Özmen E., Ayan D., Sarı İ., Önder Ç.

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Proje Grubu: Tıp Sağlık
  • Başlangıç Tarihi: Temmuz 2024
  • Bitiş Tarihi: Ocak 2025

Özet

Yürütücü ‘EPHX2 Geni Promotor Polimorfizmleri ile Tip II Diyabet (T2D) Arasındaki İlişkinin Araştırılması ve Fonksiyonel Öneminin Değerlendirilmesi’ başlıklı doktora tez projesine devam etmektedir. Devam eden süre zarfında yürütücü 222S679 numaralı Tübitak projesi sonuçlandırmıştır. Bu projede sadece DNA sekans analizi yapılarak elde edilen veriler yayınlanmış olup ilginç ve dikkat çekicidir. Özellikle EPHX2 geninin enzimin aktivitesininden sorumlu gen dizisinde daha önce tanımlanmamış novel mutasyonlar tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra Diyabet hasta grubunda insidansı yüksek tek nükleotiti polimorfizmleri gözlenmiştir. Artan kur ve maliyetler ile üniversitenin bilimsel araştırma projeleri (BAP) koorditanörlüğünün doktora tez projeleri kapsamında sağlamış olduğu bütçenin kısıtlı olması dolayısıyla çalışma istenilen çalışma popülasyonunda incelenememiştir. Bu proje ile diyabet hasta grubunda yüksek insidansa sahip rs1447411793 polimorfizmi ile daha önce tanımlanmamış sadece yürütücü tarafından belirlenmiş 1058+165C>T ve c.1058+146G>A iki novel mutasyonu, daha spesifik bir yöntem ile yüksek hasta popülasyonunda incelenecektir. Böylece yürütücüye ait doktora tez projesinin de niteliği ve yayın gücü arttırılacaktır.

Doktora tez çalışmasında T2D’li hastalarda ilişkili olabileceği düşünülen canlı için önemli biyolojik fonksiyonlara sahip moleküllerin (epoksieikosatrienoik asit (EET)) hidrolizinden sorumlu EPHX2 geninin ekspresyonu ve bu moleküllerin plazmadaki düzeylerinin incelenmesi, EPHX geni promotör bölge (rs62504268, rs4149232, rs4149235 )mutasonlarının analiz edilmesi planlanmıştır. Ancak bu moleküllerin sentezinden sorumlu insanda spesifik CYP2C8 enziminin ekspreyon düzeyleri maliyet yetersizliğinden incelenememiştir. Bu proje, T2D hasta grubunda epoksieikosatrienoik asit metabolizmasını daha geniş bir bakış açışıyla inceleme olanağı sunacaktır.

Proje sonunda: Hem Sitokrom P450 yolunun önemli metabolitleri olan epoksieikosatrienoik asitlerin (EET) oluşumunda etkili olan CYP2C8 enziminin ekspresyon düzeyi hem de EPHX2 geninde tespit edilen iki novel mutasyonu (1058+165C>T ve c.1058+146G>A) ve rs1447411793 polimorfizminin T2D arasındaki ilişkisi ortaya konacaktır. Ayrıca bu projenin başarı ile gerçekleşmesi halinde elde edilen bulgular, doktora tez çalışmasında incelenmesi planlanan EPHX2 gen ekspresyon düzeyi ve dolaşımdaki EET seviyesi ile birlikte analiz edilerek, klinik açıdan değerlendirilerek önemi ortaya konacaktır.