Dış Kaynaklı Proje Süreçleri Yönetim Sistemi
Taşcı S. (Danışman (Yürütücü Gerçek Kişi Olan Projede)), Demirtaş A., Aktaş us S.
Bu projeye, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitü tarafından kabul edilmiş doktora tezinin ihtiyaçlarının giderilmesi gerekçesi ile başvurulmuş olup proje, proje yürütücüsünün doktora tez çalışmasıdır. Çalışmanın başında, yakın çalışmanın verileri dikkate alınarak (Muz, 2015) örneklem seçimine gidilmiş olup, G*Power 3.0.10 programı kullanılarak yapılan güç analizi sonucunda; 2 grup ve 5 tekrarlı çalışma deseni için %80 güç, %5 hata payı ile toplamda en az 70 örnek sayısının gerekli olduğu belirlenmiştir. (n1:35 – n2:35). Çalışmaya 08.09.2023 tarihinde veri toplama ile başlanılmıştır. Çalışma her haftanın cuma günü pil kontrolüne gelen ve dahil etme kriterlerini karşılayan implante edilebilir kardiyoverter defibrilatörü (ICD) takılmış hastalar üzerinde uygulanmaktadır. Tek-kör randomize kontrollü deneysel bir çalışma deseni kullanılarak yürütülen bu çalışmada körlemeyi sağlamak için üç anketör kullanılmıştır. İki anketör hastalarla görüşerek çalışmaya davet etmiş ve müdahale ve kontrol gruplarının her ikisinin de ilk değerlendirmesini yapmakla görevlendirilmiş; müdahale grubundaki her hastaya renkli ve damlalıklı şişelerde muhafaza edilen tescilli ve sertifikalı lavanta yağını ve inhalasyon uygulama rehberini vermiştir. Ayrıca müdahale grubundaki her hastaya yağın nasıl kullanılması gerektiğini uygulamalı olarak anlatmıştır. Üçüncü anketör ise hastalarla haftalık ev ziyaretleri yoluyla anketleri tekrarlı ölçüm şeklinde uygulamıştır. Çalışmanın mevcut tüm giderleri proje yürütücüsü tarafından karşılanmıştır. Araştırmaya 08.09.2023 tarihinde başlanmış olup, 08.04.2024 tarihine kadar 20 deney, 20 kontrol grubu olmak üzere toplam 40 hasta çalışmayı tamamlamıştır. Ara değerlendirme için G*Power 3.0.10 programı kullanılarak yapılan Pothoc güç analizi sonucunda; 2 grup ve 5 tekrarlı çalışma deseninde, belirlenen etki büyüklüğü, %5 hata payı ile çalışmanın gücü %100 olarak belirlenmiştir. Literatürde inhaler lavanta aromaterapisinin ICD kalp pili takılı olan hastaların yaşadıkları semptomlar üzerindeki etkisini inceleyen bir çalışma bulunmamaktadır. Bu sebeple bu çalışma dünyada ve Tükiye’de yapılmış ilk çalışma olup, çalışmanın ara değerlendirme sonucundaki gücü %100 çıksa da, çalışmanın başında hedeflenen örneklem büyüklüğüne ulaşmak ve çalışmanın gücünün artırarak yüksek etki büyüklüğü değeri elde etmek (0.8) için örneklem büyüklüğünün artırılmasına ihtiyaç vardır. Çalışma sonuçları ile elde edilebilecek yüksek etki büyüklüğünün, bu alanda yapılabilecek sistematik derleme ve meta analiz çalışmaları ile ortaya çıkacak önerme için katkı sağlayacağı düşünülmektedir ve bu yüzden de örneklem büyüklüğünün artırılması elzemdir. Ancak çalışmanın maddi giderlerinin sorumlu araştırmacı tarafından karşılanamaz hale gelmesi nedeniyle sürdürülebilirliği sağlanamamaktadır. Anketörlerin saatlik ücreti, lavanta uçucu yağlarının maliyeti, haftalık ev ziyaretlerinin yol ücreti ve kırtasiye giderlerinin karşılanamaması nedenleriyle çalışmaya devam edilememektedir. Projenin uygulama sürecini engelleyen ve öncesinde öngörülemeyen bu sorunlara maddi destek sağlamak amacıyla TÜBİTAK 1002-B Acil Destek Modülüne ihtiyaç duyulmuştur