Lipopolisakkarit (Lps) Ilişkili Endotel Hücre Hasarında Transforming Growth Factor ß Reseptör 1 (Tgfßr1)`in Rolü


Gram A. (Yürütücü), Yaman gram D., Liman N. , Abay M.

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Proje Grubu: Tıp Sağlık
  • Projenin Yürütüldüğü Birim: Veteriner Fakültesi
  • Başlangıç Tarihi: Eylül 2024
  • Bitiş Tarihi: Ocak 2026

Özet

Bakteriyel enfeksiyonlar insanlarda ve hayvanlarda infertilitenin en önemli sebeplerindendir. Bunlar arasında özellikle Escherichia coli (E. coli) uterus ve meme enfeksiyonlarına en sık neden olan Gram-negatif bakterilerden birisidir. Bu durum, klinik problemlere yol açmasının dışında, insanlarda infertiliteye neden olarak ve hayvanlarda da üreme performansını düşürerek ekonomik kayıplara neden olmaktadır. E. coli ilişkili enfeksiyonlarda görülen doku patolojilerinin çoğu Gram-negatif bakteri hücre duvarı komponenti olan lipopolisakkarit (LPS)’in reseptörü olan TLR2 ve TLR4’ü aktive etmesine bağlı oluşmaktadır. Gram-negatif bakterilere özelliklede E. coli ye bağlı olarak oluşan enfeksiyonlarda, infertilitenin en önemli nedeni ise foliküler ve luteal fonksiyonlarda meydana gelen bozulmalardır. Meydana gelen endokrinolojik ve yangısal bozukluklara bağlı olarak insanlarda ve hayvanlarda subfertilite ve hatta infertilite görülmektedir. TLR2 ve TLR4’ün luteal hücrelere ek olarak korpus luteumun (CL) endotel hücrelerinde de lokalize olması bu hücrelerinde LPS e bağlı oluşan bozukluklara katıldığını göstermektedir. Bununla uyumlu olarak daha önceki çalışmamızda enfeksiyon veya yangının, özellikle de LPS’nin in vitro olarak kapillar morfogenezisi ve endotel bariyer fonksiyonunu bozduğu da gösterildi (Gram vd., 2019). Aynı şekilde transforming growth factor β1 (TGFβ1) luteal endotel hücrelerde, hücreler arası kontağı bozarak, vasküler permabiliteyi artırmakta ve CL’un regresyonuna neden olmaktadır (Maroni ve Davis, 2011). Bu bilgiler ışığında sunulan proje önerisinde, LPS’ye bağlı olarak görülen infertilite ve subfertilite gibi bozukluklara, LPS aracılı TGFβ reseptör 1 (TGFβR1)‘in aktive olmasına bağlı oluşan endotel hasarın neden olabileceği hipotez edilmektedir. Bu endotel hasara neden olan yangısal değişikliklere TGFβR1’in katılımının moleküler mekanizması henüz tam anlamıyla anlaşılamamıştır. Bu nedenle, hipotezimizi kanıtlamak için kapillar morfogenezis, real-time PCR ve western blot metotları kullanılarak, koyun luteal endotel hücrelerinde LPS kaynaklı endotel bariyer fonksiyonunda meydana gelen bozukluklara TGFβR1’in aracılık etmesinin moleküler mekanizmasının araştırılması amaçlanmaktadır.  

Özellikle, bu proje aşağıdaki hususları araştırmaya odaklanacaktır:

1. Koyun ovaryum ve CL’unda TGFβ1 ve TGFβR1’in lokalizasyonu değerlendirilecektir.

2. Koyun luteal endotel hücrelerinde TGFβ1 ve TGFβR1’in ekspresyonu değerlendirilecektir.

3. Koyun luteal endotel hücrelerinde LPS ile indüklenen kapillar morfogenezisde meydana gelen bozulmada TGFβR1’in rolü değerlendirilecektir.

4. Koyun luteal endotel hücrelerinde TGFβ1’in IL6, TNFα, NFKβ ve IL8 gibi proinflamatuvar sitokinlerin ve kemokinlerin ekspresyonu üzerindeki ekspresyonu üzerine etkisi değerlendirilecektir.

5. Koyun luteal endotel hücrelerinde LPS ile indüklenen yangıda TGFβR1’in rolü değerlendirilecektir.

Bu proje önerisi, insanlarda ve çiftlik hayvanlarında LPS kaynaklı meydana gelen infertilitenin moleküler düzeyde daha iyi anlaşılması ve infertilite tedavisi için yeni terapötik stratejiler oluşturulmasında yardımcı olabilecek bilgiler elde edilmesini sağlayacaktır. Ayrıca bu proje önerisi, insanlar da dahil olmak üzere diğer türlerde ovaryum fonksiyonlarının anlaşılması açışından model değeri taşımaktadır.